Het verhaal van de maker

Agnė Kučerenkaitė is een bekroonde ontwerper die werkt met grondstoffen en afval. Agnė, oorspronkelijk afkomstig uit Litouwen, behaalde haar eerste bachelordiploma in interieurarchitectuur aan de Vilnius Academie voor Beeldende Kunsten, waarna ze met succes afstudeerde aan de Design Academy, Eindhoven in Nederland. Agne's specialisatie is het ontwikkelen van technieken om secundaire grondstoffen en afval om te zetten in waardevolle producten, door de wisselwerking tussen design, maatschappij, industrie en milieu te zoeken en te benutten. Dit proces omvat diepgaand onderzoek, analyse, experimenten en praktijkoefeningen, waarbij altijd rekening wordt gehouden met de betrokken historische en sociaal-culturele contexten. Bij elk project van Agnė wordt altijd rekening gehouden met het potentieel voor opschaling.

Het resultaat is dat Agnė het merk ‘Ignorance-is-Bliss’ heeft opgericht. Een merk gebaseerd op haar onderzoek maakt het mogelijk industrieel afval en secundaire materialen te gebruiken als hoogwaardige interieur- en exterieurproducten. Op deze manier geven we afval en de gebouwde omgeving een nieuwe identiteit, met empathie voor de gezondheid van de planeet.

Agnė Kučerenkaitė heeft vele internationale designprijzen ontvangen. Het project “Ignorance-is-Bliss” kreeg erkenning in Litouwen en won in 2017 de eerste plaats van de National Design Award. Het werd ook genomineerd voor de Dutch New Material Award in 2018, op de shortlist als een van de top 5 projecten van het jaar in de Categorie Homeware Design voor de prestigieuze Dezeen Awards 2018.

Daarnaast werd haar ontwerppraktijk genomineerd voor de Dezeen Awards 2019, Emerging Designer of the year. Bovendien won Agnė de Red Dot Best of the Best Product Design award in 2020, stond opnieuw op de shortlist voor de categorie Dezeen Award 2021. Homeware Design en is winnaar van de Green Concept Award 2022.

Ik ben een ontwerper die afval omzet in gelukzaligheid door onderzoek, experimenten en een praktische aanpak, geïnspireerd door geschiedenis en cultuur.

Het proces

Agnė begint met afvalmateriaal dat kleureigenschappen heeft. De belangrijkste afvalbronnen voor Agnė en het merk ‘Ignorance-is-bliss’ zijn de watervoorziening- en bodemsaneringsindustrieën, die duizenden tonnen residu per jaar produceren.

Het afval komt als slib, vaak nat, een mengsel van grote hoeveelheden metalen en organische materialen. Het moet zo worden bewerkt dat het als pigment kan worden gebruikt: drogen, malen en zeven.

Het resulterende poeder wordt gemengd met transparante basis- en pigmentglazuren, waarbij het afvalmateriaal tot 40% van het totale glazuur uitmaakt. Verschillende materiaaltoepassingen vereisen verschillende methoden en formuleringen. Kleine veranderingen in het mineraalgehalte kunnen grote gevolgen hebben voor de kleur en textuur van het glazuur.

Agnė heeft systematisch honderden tests uitgevoerd naar de effecten op de kleuren van de tegels, waardoor de op afval gebaseerde glazuurformuleringen veranderden. De resulterende database en unieke knowhow stellen haar en het merk “The-Ignorance-is-Bliss” in staat haar assortiment interessante, rijkgekleurde tegels te maken en te leveren.

Producten

Vraag en antwoord

Wat motiveert jou om te maken?

Het uitgangspunt van een project is voor mij de grondstof en ik werk het liefst met afval of secundaire materialen. De context of geschiedenis van het materiaal is ook van cruciaal belang. De uitdaging die mij drijft is om iets onverwachts met een lage waarde om te zetten in iets met een hogere waarde. Ik kan mijn projecten alleen holistisch beoordelen met een uitgebreide studie van materialen en hun voetafdruk. Met andere woorden: mijn projecten kunnen alleen worden begrepen door middel van samenwerking, transparantie en voortdurende dialoog tussen alle disciplines.

Door wat en/of wie ben je het meest geïnspireerd of beïnvloed?

Het grootste deel van mijn inspiratie komt uit de wetenschap. Persoonlijk ben ik gefascineerd door biomimicry en microbiologie. Wetenschappers kijken steeds vaker naar de natuur voor technologische innovaties. Ik hoop echt dat de verschuiving naar duurzame oplossingen een groter momentum zal bereiken.

Wat is uw unieke benadering van uw vak en hoe heeft u uw vaardigheden aangescherpt?

Ik werk met een breed spectrum aan materialen, maar ik heb veel ervaring met keramiek en mijn keramische projecten zijn het meest ontwikkeld. Tijdens mijn studie in 2015 werd ik uitgekozen om deel te nemen aan een uitwisselingsprogramma van drie maanden in Arita, Japan. Het was een van de eerste locaties waar porselein werd geproduceerd in Japan. Zodra ik terugkwam in Nederland, heb ik de opgedane kennis gebruikt in mijn project "Ignorance-is-Bliss". Keramiek is pure chemie. Metaaloxiden zijn de belangrijkste kleurbronnen in keramische glazuren. De industrieel geproduceerde pigmenten heb ik vervangen door de pigmenten die ik uit afval heb gemaakt. Ook combineerde ik metaalafval met glas en textiel. Het resultaat was destijds een collectie huishoudartikelen in beperkte oplage. In de loop van de tijd groeide de complexiteit van het project uit tot diepgaand theoretisch en materiaalonderzoek van divers afval, wat leidde tot kleine en grootschalige ontwerp toepassingen.
'Ignorance is Bliss' is een overkoepelende term voor voortdurend experimenteren en disruptief interdisciplinair denken, dat zich geleidelijk ontwikkelt tot technieken en producten die kunnen worden toegepast in architecturale bouwmaterialen en interieur oppervlakken. Eén van de producten is de collectie keramische tegels, die doorontwikkeld zijn en in iedere gewenste hoeveelheid geproduceerd kunnen worden. 'Ignorance is Bliss' keramische tegels worden geglazuurd met pigmenten die uitsluitend afkomstig zijn van industrieel metaalafval en bijproducten.

Wat is tot nu toe jouw bepalende of meest trotse moment als maker?

Keramische tegels ‘Ignorance is Bliss’ ontvingen de hoogste prijs van de Red Dot Design Award 2020, Best of the Best Product Design. De Red Dot Award is een internationale ontwerpwedstrijd voor productontwerp, communicatieontwerp en ontwerp concepten. Toen mijn 'Ignorance is Bliss'-tegels door de Red Dot-jury werden beoordeeld met de daaropvolgende prijs, voelde ik me aanvankelijk extreem trots en besefte ik waarschijnlijk in het begin niet de volledige impact van een dergelijke erkenning. Mijn naam zien naast Apple, Ferrari of Lenovo deed me beseffen dat het niet uitmaakt of je een mondiaal bedrijf bent met vrijwel onbeperkte middelen of een individuele ontwerper. Hoe dan ook, jij kunt een verschil maken.

Wat is jouw droomproject?

Ik voel mij het meest op mijn gemak bij langetermijnprojecten en ik ben niet gefocust op het einde. Voor mij geeft dit diepte aan het project. Vooral als je met dergelijke onderwerpen werkt, kun je niet snel zijn, maar moet je het tegenovergestelde zijn; geduldig en toegewijd.

Ik zeg altijd dat 'Ignorance is Bliss' mijn levenslange project is. Er zijn zoveel mogelijkheden met de nieuwe toepassingen en het perfectioneren van de bestaande toepassingen met behulp van mijn afvalstromen. Zoals we weten streeft de Europese Unie ernaar om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Om dergelijke doelen te bereiken moeten alle staten op politiek niveau betrokken raken en zo verschillende sectoren aanmoedigen om bedrijfsstrategieën te heroverwegen.

Naar mijn mening is de rol van design daar groot. Zelfs individuele ontwerpers en studio's zoals ikzelf zijn belangrijk bij het stimuleren van nieuwe benaderingen van duurzame innovatie. Het is van cruciaal belang om ideeën op grote schaal te integreren om het milieu echt ten goede te komen en bij te dragen aan de circulaire economie.